De mysterieuze verdwijning van de Zilvervloot – Het ware verhaal achter Piet Hein en de Spaanse schatkist

“Hij heeft gewonnen de Zilvervloot...!” Zo galmt het nog steeds in menig kinderkoor of voetbalstadion. Maar wat gebeurde er écht met die legendarische lading zilver? En waarom is er zoveel mysterie rondom het lot van de buitgemaakte Spaanse rijkdommen? Dit is het ware, verbazingwekkende verhaal van Piet Hein, de Zilvervloot, en een verdwijning die historici tot op de dag van vandaag bezighoudt.

---

📜 De context: Nederland in oorlog met Spanje

We schrijven het jaar 1628. De Tachtigjarige Oorlog is in volle gang. De jonge Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden vecht al decennia tegen het machtige Spaanse Rijk. De strijd is duur. Geld is schaars. Maar Spanje heeft een zwakke plek: haar rijkdommen uit de koloniën. Elk jaar varen schattenvloten vol goud en zilver vanuit Mexico en Peru naar Spanje. Als die eens onderschept konden worden…

Dat is precies het plan van de West-Indische Compagnie (WIC), opgericht in 1621. Ze willen de Spanjaarden raken waar het pijn doet: in de portemonnee. En ze hebben één man op het oog die dat misschien kan waarmaken.

---

🧭 Wie was Piet Hein eigenlijk?

Piet Hein (1577–1629), geboren in Delfshaven (nu een wijk van Rotterdam), is een bijzondere figuur. Hij was geen doorsnee zeeheld. Als jonge man werd hij door de Spanjaarden gevangen genomen en bracht vier jaar als galeislaaf door. Later werd hij vrijgekocht en sloot zich aan bij de opkomende zeehandel van de Republiek.

Hein was moedig, rechtlijnig en geloofde in een hogere moraal – een zeldzame eigenschap onder kapers. Hij was benoemd tot viceadmiraal van de WIC en kreeg in 1628 de opdracht van zijn leven: onderschep de Spaanse Zilvervloot.

---

⚔️ De onderschepping van de Zilvervloot

In de zomer van 1628 zeilde Piet Hein met een vloot van 31 schepen richting de Caribische Zee. De Spaanse Zilvervloot zou vanuit Veracruz (Mexico) vertrekken naar Havana (Cuba), om zich daar aan te sluiten bij een tweede vloot uit Peru. Vandaar zou het traject richting Spanje lopen.

Hein wachtte geduldig, observeerde de routes en zette vallen op cruciale punten. Op 8 september 1628 sloeg hij toe in de baai van Matanzas, ten oosten van Havana. Zonder veel bloedvergieten en met verrassend weinig weerstand nam hij de vijandelijke schepen in.

De buit was ongekend: 177.000 pond aan zilver, goud, parels, cacao, indigo en zelfs privécorrespondentie van Spaanse bestuurders. De totale waarde wordt geschat op meer dan 11 miljoen gulden – een gigantisch bedrag, zelfs naar hedendaagse maatstaven.

---

💰 Een overwinning zonder weerga

Piet Hein keerde als held terug in de Republiek. Zijn succes was niet alleen militair, maar vooral economisch: de zilvervloot financierde de oorlogsinspanningen van de Republiek, betaalde soldij, en redde de WIC van financiële ondergang. Er werd zelfs overwogen om hem politiek meer macht te geven, maar Hein bleef liever bij de zee.

Hij werd het toonbeeld van de ‘nationale zeeheld’: dapper, strategisch én – in tegenstelling tot veel andere kapers – humaan. Zijn naam werd vereeuwigd in liedjes, schilderijen en zelfs scheepsnamen.

Maar... hier begint het mysterie.

---

🕵️♂️ Wat gebeurde er met de Zilvervloot na aankomst?

Hoewel de komst van de buit gevierd werd in pamfletten en kerkdiensten, is de exacte verdeling van het zilver nooit volledig duidelijk geworden. Slechts een deel van de schat is te traceren in de boekhouding van de WIC. Historici stuiten op merkwaardige gaten in de administratie:

• Waar zijn de originele logboeken van de reis?

• Waarom werd een groot deel van de lading nooit fiscaal geregistreerd?

• En waarom klaagden aandeelhouders van de WIC jaren later dat de zilvervloot “geen enkel dividend” had opgeleverd?

Sommigen suggereren dat een deel van de buit simpelweg verdwenen is – gestolen of achtergehouden. Er zijn theorieën over corruptie, geheime verdelingen onder bestuurders, of zelfs een tweede lading die nooit is aangekomen in Nederland.

---

🧩 Het mysterie van de verdwenen miljoenen

Er zijn drie populaire theorieën over de verdwijning van een deel van de zilvervloot:

1. Verdwenen tijdens de reis

Volgens sommige bronnen zou één of meerdere schepen uit de buitgemaakte vloot op zee zijn vergaan tijdens de terugtocht. Door storm of piraterij zou een deel van de zilverschat verloren zijn gegaan in de Atlantische Oceaan. Bewijs hiervoor ontbreekt echter.

2. In eigen zak gestoken

Er waren geruchten dat hoge heren binnen de WIC en Staten-Generaal een deel van het zilver achterhielden voor eigen gewin. De boekhouding was opzettelijk vaag gehouden, en enkele hoge functionarissen zouden plotseling rijk zijn geworden.

3. Geheime herverdeling

Een realistischer verklaring is dat het zilver opzettelijk werd geherinvesteerd of verstopt in schaduwboekhoudingen. De Republiek had enorme oorlogsschulden. Door de buit stil te herverdelen via geheime leningen of giften, konden politieke kopstukken invloed kopen zonder rekenschap af te leggen.

---

🧾 Wat zeggen de archieven?

Moderne historici hebben jarenlang archiefonderzoek gedaan in Den Haag, Amsterdam en Sevilla. Sommige documenten tonen inderdaad onvolledige belastingaangiftes van de zilvervloot. In andere gevallen worden bedragen genoemd die nooit zijn uitgekeerd aan aandeelhouders, terwijl ze wel zouden moeten zijn aangekomen.

Er zijn zelfs correspondenties ontdekt van Spaanse spionnen die stellen dat “slechts een deel van het zilver in Amsterdam is aangekomen” – en dat “de rest is gebruikt voor geheime doeleinden van de Staten-Generaal”.

Tot op de dag van vandaag is er geen sluitend bewijs wat er met het volledige zilver is gebeurd.

---

⚖️ Een nationale mythe met een schaduwkant

Wat ooit een triomfverhaal leek – de held Piet Hein, de glorieuze overwinning op Spanje – blijkt in werkelijkheid ook een verhaal van bureaucratie, mogelijk corruptie, en verloren schatten. Misschien is dat juist wat het zo fascinerend maakt: de Zilvervloot is niet alleen geschiedenis, maar ook een mysterie dat blijft intrigeren.

---

🇳🇱 De blijvende invloed van de Zilvervloot

Toch had de verovering van de Zilvervloot een enorme impact:

• Het gaf de Republiek tijdelijke economische ademruimte

• Het verhoogde het aanzien van de WIC, al was dat van korte duur

• Het bevestigde het beeld van Nederland als maritieme grootmacht

• En het legde de basis voor het nationale heldendom van Piet Hein

Zijn graf ligt in Delft, zijn naam leeft voort, en zijn verhaal wordt verteld – al eeuwenlang.

---

🏴☠️ Wat als… de rest van de Zilvervloot nog ergens ligt?

Sommige schatzoekers en avonturiers geloven dat een deel van de zilvervloot nooit Nederland heeft bereikt, maar nog steeds verborgen ligt – op de bodem van de oceaan, begraven in Cuba, of verstopt in een vergeten kelderschip. Hoewel dat misschien meer fantasie is dan feit, blijft het idee onweerstaanbaar.

Want stel je voor: een onontdekte Spaanse schatkist, met duizenden zilveren muntstukken… wachtend op iemand die het geheim kan ontrafelen.

---

📚 Meer weten? Beleef de Gouden Eeuw zelf

Ben jij net zo gefascineerd door de Zilvervloot, Piet Hein en de Gouden Eeuw als wij? Duik dan nog dieper in het verleden met unieke historische producten in de webshop van The Dutch Archaeologist. Ontdek prachtige VOC-vlaggen, gedetailleerde landkaarten, boeken, mokken en meer – ideaal voor geschiedenisliefhebbers, verzamelaars of als educatief cadeau.

 

 

👉 Ga naar The Dutch Archaeologist webshop en breng een stukje vaderlandse geschiedenis tot leven bij jou thuis!

En ontzettend bedankt voor het lezen van dit artikel. Gebruik de kortingscode 'BLOG10' voor 10% op je bestelling!